zaterdag 16 mei 2009

Voor wie haar soms geweld aandoet

't Is de momèngt oem de dinges oem te droie.
Het verkoavelingsvloms rukt oep. Gelàk às Marc Galle in de joare '60 ongs eederen dàg oem hàlef àcht mè z'n wèngken rongd ongs oeëre sloog, kund heer e grontsje mèèpikke van hoo dat Aàntwààrepe ni mieër klàpt.

Zeg niet ... , maar ...


afprijzen maar soldeere

nen agent maar ne flik, ne wout

alhoewel maar al
(alhoewel dà dà nogal mèèvalt <vs> al valt dà nogal mèè)

anjer maar zjenofel

auto maar roestbàk, kààr

baden maar boie (zee: poetsje boie)

beurt maar toer

bewegen maar moeve

bijna maar bekàn, (ook bekàànst)

boekentas maar kàzàk

boodschappentas maar kàbàs

bord maar taloeër

borst(vrouw) maar tèt of mèm

burgemeester maar burgervoader

centraal station maar middestoase

dagblad maar gàzèt

deken maar sëze

dacht maar docht

eindigen maar stoppe

foetsie maar ribbedebee

gek maar zot

geld maar sèngs, pingping, poeng

hand(en) maar fik(ke)

handtas maar sàkosj

hark maar raaif

harken maar raaive

houden van maar geire zing of geiren hèmme

houden maar haawe

huid maar vèl

indien maar as

kaai, kade maar koi

kachel maar stoof

kijken maar oit oe doppe zing, ston goape

klomp maar blok

kloten maar sjokedaaize

kon maar kost

koopjes maar solde

kruimel(s) maar grummel(s), grummeling(en)

made maar moi

meisje maar màske

metselaar maar mètser

metselen maar mètse

mooi maar schoeën

noemen maar hiete (noome komt van ouver 't woater)

peizen maar dèngke

poetsen maar këse

praten maar klàppe (bv. achterklàp)

de priester maar ne(n)(ongder)pastoeër, dèèke

raam maar vèngster

raden maar roie

roken (sigaar) maar smoeëre, pàffe

sales maar solde (is ook Eng. sell sold)

schoonmaken maar këse

schop maar schup

schop maar sjot

schroevendraaier maar toernevees, turnavees

shoppen maar wingkele, oep trot zèn

slaan maar sloage

slagen (exaam) maar er duir zèn

snel maar ràp

spitten maar spoie

spreken met maar klàppe

stoep maar dërpel

terwijl maar swèngst dà

tijde(n)s maar biengst

tonen maar loate zing

trappe van vgl (overtreffende, vergrotende en stellende)
(bv. grutst(e), grutter, groeët)

tuin maar hof

ui maar àjoin

uitstalraam maar vitrin

vensterbank maar raichel

verdieping maar verdeep of stëze

verraden maar verroie

vlug maar ràp

voetballen maar sjotte

voetpad maar trotwair, lantoeër

voortdurend maar hieël den taid

wang maar koak

weg, zijn we ~ ? maar zèmme wèg?

weg, hij is ~ maar à j is goan ewèè

wrijven maar rëse

zakmes maar pènemès

zeveren maar mëze

zoals maar gelàk dà of gelàk às ipv. zoe w às

4 opmerkingen:

Krommenaas zei

ik heb de woorden in deze lijst die ik nog ni had aan m'ne woordenboek toegevoegd

btw ge steld den tweeklank ui van trui (oi bij u) gelijk aan de combinatie aai van draai (oa+j bij u), hetgeen fout is.

haloewie zei

Ik zal zeer vereerd zijn wanneer haloewie als bron vermeld wordt in uw woordenboek bij de woorden die uit deze lijst werden overgenomen. Een tip om de bron toe te voegen aan een woord dat of een uitdrukking die ge opneemt in het woordenboek van antwerps.be. Ere wie ere toekomt.

[..]hetgeen fout is.
Waar haalt u de mosterd, om te zeggen dat 'draaien', 'draden' en 'truien' niet dezelfde uitspraak hebben behalve de begin-dentaal, die de éne keer stemhebbend is, de andere keer stemloos? Leg me dan eens uit hoe aai en ui uitgesproken worden in het Antwerps.

Ik hoor geen verschil tussen het geluid van de tweeklank ui en aai in het Antwerps. Ik geloof mijn eigen, subjectieve oren. Moderne filologen zullen mijn gehoor misschien betwisten en fonologische redenen inroepen om een subtiel onderscheid te maken, waar ik als taalgebruiker niet van kan wakker liggen.

Zo lig ik ook niet wakker van het onderscheid tweeklank (stijgend of dalend) en de opeenvolging van twee klinkerklanken met een halfklinker j of w tussen beide, die niet als tweeklank aanvaard wordt. Onderscheid waarover filologen en taalkundigen blijven bakkeleien en ruziën. Als dat hun lang leven is, dan doen ze maar.

Als uw bewering klopt, dan zie ik me verplicht om de oaj- combinaties na te gaan op hun echtheid, zoniet ze aan te passen. In dit artikel schrijf ik inderdaad "oem te droien" en "poetsje boie". Elders kan de spelling oaj voorkomen 'droaje' en 'boaje'. Dat is niet consequent. Daar hebt ge gelijk in. Ik ben dan ook nog op zoek naar een mogelijke spelling. Als twee schrijfwijzen congruent van uitspraak zijn, moet er na verloop van tijd een keuze gemaakt worden. Ik neem daarvoor mijn tijd.

Grytolle gaf me de raad om met Audacity een geregistreerde uitspraak te ontleden, te disseceren (-> lat. dis-secare = uiteen-knippen/snijden), te rekken, achteruit te spelen, om te bepalen wat er 'eigenlijk' gezegd is. Voorleggen aan een niet-autochtone luisteraar, die vanuit een anders georiënteerde instelling tgo het niet-gekende geluidsobject staat. Hoe herhaalt een allochtoon de uitgesproken klank met zijn klankapparaat, ingesteld (geprogrammeerd) op de hem/haar eigen taal? Voor sommige klanken uit het Antwerps waar ik maar niet uitgeraak, hoe ze uitgesproken worden, kan deze werkwijze een hulpmiddel zijn om tot een oplossing voor het probleem te komen. Ik zeg nooit nooit om mijn oor te verfijnen. Er is dus hoop. Maar voorlopig blijf ik dus bij mijn "fout". UI = AAI in het Antwerps.

Krommenaas zei

Hoi Haloewie,

Ik ga niet bij elk woord een bron zetten, da's in een woordenboek wat overdreven vind ik. Ik heb trouwens geen definities overgetipt of zo, heb gewoon de lijst overlopen om te zien wat ik nog mankeerde en dan de woorden toegevoegd zoals altijd (VD raadplegen, VW raadplegen, andere Antwerpse woordenboek raadplegen).

Als ik het woordenboek ooit met gebruikerstoevoegingen maak (zoals VW) dan zal ik wel telkens de auteur vermelden uiteraard.

Als gij UI en AAI hetzelfde uitspreekt dan is het idd logisch om het in uw fonetische spelling hetzelfde te schrijven. Voor mij klinken ze duidelijk verschillend, AAI eindigt op een j-klank en UI helemaal niet. Is de ei/ij bij u dan ook gelijk aan ae+j, de eê aan ee+j, de oê aan oe+j en de iê aan ie+j?

Grytolle zei

Veel geleerd door deze lijst te lezen! Bedankt, haloewie.^^

In elk geval spreekt haloewie zijn /ui/ uit als [ɔ:ə]. Helaas heb ik geen opnames waar hij woorden met /aai/ uitspreekt, dus voorlopig ga ik hem maar geloven als hij zegt dat ze hetzelfde klinkt