maandag 1 juni 2009

Aai en Ui

nen draai
uitspraak AN [a:j]
uitspraak Antw [ɔ:j], [ɔ:ǝ] of [ɔ:]
naargelang tempo en omgevingsfactor

uitspraak [ɑ:j], wat krommenaas aanziet als normaal is verkavelingsvlaams, m.a.w. de invloed van de Brabantse [ɑ:] op het AN. : nl. de verwatering van [a:] -> [ɑ:]die zich hoe langer hoe meer aan het voltrekken is. Articulatieluiheid.

Ik heb nog van de houten regel op mijn kneukels gekregen omdat ik de AN-a: vermoeëste. Ik heb nog les 'dictie' gehad in het middelbaar. Ik ken het onderscheid tussen de lange, Franse, scherpe AN-a àà [a:] en de oa [ɔ:] van het dialect in "draad", die door u een platte a genoemd wordt, door mij een lange o(a) (de verlenging van de o in kot [ɔ], dus koater [ɔ:] (=kater)).

Er is geen fonologisch verschil (ik bedoel emotioneel dan) tussen de dialect-uitspraak van drojke / droike (draadje) en mojs / mois (muis). De volgmedeklinker verschilt: k en s, maar de klinker die er voor staat niet.

Technisch gezien beiden stemloos, maar als velare occlusief en dentale fricatief kunnen ze wel een eigen stempel drukken op de kwaliteit van voorgaande klinker.

Of er een semi-vocaal j of een doffe ǝ geïncorporeerd wordt, heb ik nog niet "uitgevonden" (found out).

4 opmerkingen:

Grytolle zei

Allemaal intressant!

tussen "drojke" en "truike" dan mss? da's precies dezelfde fonetische context.. graag opnames erbij^^ (bvb met deze site: upload-mp3.com)

De antwerpse ae is echer niet die van het ABN; de oude grammatici keurde ze duidelijk af omdat ze klonk "gelijk het blaten eens schaaps".

Krommenaas uitspraak van "vrouw" komt veel dichter bij de beschaafde aa dan de ae het doet: http://www.aentwaerps.be/spelling

Toegeven is uw ou/au wel een klein beetje donkerder dan die van hem en dus idd nie gelijk aan de AN-aa.

Grytolle zei

Hoe zegt ge "kruiden" in het Antwerps? [krɔ:jə], dus gelijk aan "kraaien"?

haloewie zei

[ɔ:j]

Jawel. Zowel het ww. kruiden als kraaien als het mv. van de zn. kruid als kraai (vogel) worden in het Antwerps op identieke wijze uitgesproken met de lange o-klank. Opmerkelijk is ook de uitspraak en spelling van kruinoot (Antw. voor muskaatnoot), die volgens VD76 niet opgenomen is in de Ned. Woordenlijst.

De kruiden die ik op mijn balkon gezaaid heb. Het zijn niet de kraaien die de zaadjes komen oppikken. Dreumesen kunnen naast kraaien van genot ook brullen als ze honger hebben. Witloof moet ge kruiden met kruinoot op een likje echte boter die smelt op het gekookte loof.

Klokken luiden en camions la(d)en en laaiend vuur: alle drie met dezelfde lange o-klank [ɔ:] uitgesproken. Een zwerende vinger boajen (baden) in heet water.
Gras zaaien, gezo(d)en worst, (zieden = koken), zuiden (windstreek)
Maden, maaien; ruien (ruiven), raden, de ruien; draden en draaien; nen tuiboot en taai vlees;

Grytolle zei

Dank u:) Nu heb ik er een klaar beeld van

Ik zou denken dat de gelijkmaking misschien begonnen is toen d in j begon te veranderen, en door het feit dat de naslag wegvalt vóór j (brede = [bri:jə]:

kruid [krɔət]
kruiden [krɔ:jə] (< [krɔəjə])
kraai [krɔ:j]
kraaien [krɔ:jə]

waarom het op het einde van het woord zou gebeuren is niet even evident:
kraai [krɔ:j] -> [krɔə]