zondag 12 oktober 2008

De E-klanken

De lezer die een tekst in standaard Nederlands moet uitspreken, wordt door de spelling allerminst geholpen, omdat er te weinig symbolen bestaan om een fonologisch onderscheid tussen de e-klanken te maken.

In het AN wordt de lange e/ee van eten, sneed, lezen, weten, beer, leer(leder), scheel, meer(groter dan), zeer, leren weergegeven door de keelklank /ee/.

* In het Antwerps is deze /ee/ klank de uitspraak van mier en vies. /meer/ - /vees/

* Het Antwerps spreekt de lange half-gesloten e van lezen en weten vooraan in de mond uit met een Franse è (e met accent grave) of het eerste deel van de AN-tweeklank "ei". [lɛ:zǝ] - [wɛ:tǝ]

* Beer, leer(leder) en scheel (wie loenst) worden uitgesproken met een tweeklank /è + doffe e/, ook kaas en kaars hebben dezelfde uitspraak. /bèè er/ - /lèè er/ - /schèè el/ - /kèè es/.

* Meer (groter dan), zeer, leren wordt uitgesproken met de tweeklank /i + doffe e/.
/mi er/ - /zi er/ - /li e re/

De korte e van bed, mes, lek is dezelfde klank in AN en Antwerps. Wanneer hij gevolgd wordt door de keel-L, schuift de articulatieplaats iets verder op naar achter, maar deze klankverschuiving is verwaarloosbaar. /bèd/ - /mès/ - /lèk/ - /bèl/

De doffe e wordt als klank niet bij de E-klanken gerekend, maar wordt wel met hetzelfde letterteken weergegeven in het AN, wat voor verwarring zorgt. Redeneren, verergeren, regent dragen geen uiterlijke tekens voor uitspraak.

Geen opmerkingen: